İş Hukuku

Mobbing Nedir? 2023

Mobbing Nedir?

Mobbing nedir sorusu günümüzde işçi ve işverenlerin en çok merak ettiği konulardan biridir. Mobbing nedir sorusunun yanıtını sizlerle paylaşmadan önce kelimenin kökenine bakmamız gerekir ve ardından yazımızda mobbing nedir sorusunun yanıtlarını sizlerle tüm detayları ile paylaşacağız.

Mob Ne Demek?

Mobbing kelimesinin kökeni olan “ mob “ Latinceden gelen bir sözcüktür. İsim olan mob ne demek sorusu cevabı olarak insan kalabalığı, izdiham gibi anlamlara karşılık gelmektedir. Fiil olan mob demek diye sorduğumuzda ise kitle halinde saldırmak, birinin başına yığılıp toplanmak anlamlarına gelmektedir.

Mobbing Nedir?

Mobbing sorunu özellikle 1980 yıllarından sonra iş hayatına giren bir kavramdır. Hızlı sanayileşme ile beraber özellikle Avrupa’da ve tüm dünyada hızla yayılmış ve farkındalığı artmıştır. Mobbing kavramının ortaya çıkması çok geç olsa da iş hayatında her zaman mevcut olmuştur.  Mobbing’in ana amacı genellikle kişiyi işten çıkmaya zorlamaktır. Bu amaca ulaşabilmek için Yatay (Fonksiyonel) Mobbing veya Hiyerarşik (Dikey) Mobbing uygulanan mobbing türleridir. Mobbing’in ana hedefi çoğunlukla  işçiye veya işverene sistematik bir şekilde duygusal baskı yapılarak performansının düşmesinin sağlanması ve mobbing mağdurunun dayanma gücünü yok etmektir.

  • Mobbing kelimesinin mucidi olan Dr. Heinz Leyman’ın tanımlamasına göre mobbing bir psiko-terördür.
  • Mobbing’in nedenleri düşünce ve inanç farklılığı, kıskançlık ve cinsiyet ayrımcılığına kadar çok kapsamlıdır.
  • Mobbing işçi veya işverene yönelik duygusal bir saldırıdır.
  • Mobbing işyerinde kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlar.
  • Mobbing bir kişinin diğer insanları kendi rızaları ile ya da rızaları dışında başka bir kişiye karşı etrafında toplaması ve sürekli kötü niyetli hareketlerde bulunma, ima , alay ve karşısındaki mobbing mağdurunun toplumsal itibarını düşürme gibi yollarla, saldırgan bir ortam yaratarak mobbing’e maruz kalan mağduru işten çıkarmaya zorlamasıdır.
  • Mobbing işyerlerinde çalışma ve performans bakımından ciddi bir risk unsuru taşımaktadır. İşyerinde çalışan işçilerin verimliliğini yüksek oranda düşürmektedir.

Ancak işyerinde uygulanan her psikolojik taciz eylemi mobbing demek değildir. Peki hukuki anlamda mobbing nedir sorusunu cevabını verelim.

Hukuki Anlamda Mobbing Nedir?

Sözlük anlamıyla mobbing nedir sorusunu yanıtladık. Hukuki anlamda mobbing nedir ve hangi unsurları taşıması gerekir?

Öncelikle işyerlerinde işçi ve işverenler arasında yaşanan her tür olumsuz durum mobbing olarak adlandırılamaz. İşyerinde gerçekleşen eylemin hukuki anlamda mobbing kabul edilebilmesi için bazı zorunlu unsurları taşıması gerekir. Hukuki anlamda mobbing’in unsurlarını maddeler halinde şöyle açıklayabiliriz:

  • Mobbing’e dair eylemin işyerinde gerçekleşmesi gerekir.
  • Sistematik şekilde yapılması gerekmektedir.
  • Süreklilik arz etmesi ve sıklıkla tekrar edilmesi gerekir.
  • Kasten ve bilinçli olarak eylemin uygulanması gerekir.
  • Dayanma gücünü yok etme, dışlama ve işten zorla çıkarma amacı taşımalıdır.
  • Mobbing mağdurunun kişiliği, mesleki performansı ya da sağlığında bozulma ortaya çıkmalıdır.

Mobbing Türleri

Yatay Mobbing Nedir?

İşyerinde işçilerden birinin diğer işçiye veya işçilere uyguladığı mobbing türüdür. Yani eşitler arasında yatay bir şekilde uygulanan mobbingtir. Yatay mobbing işyerinde genellikle işçiler arasında kıskançlık, rekabet  ve gruplaşma nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Yatay mobbing, işverenin de mobbing uygulayan işçinin tarafında tutum sergilemesiyle adeta işyeri politikası haline dönüşür. Böyle bir durumda işçi tamamen yalnızlaşır , dışlanmış hisseder ve yüksek oranda performans düşüklüğü yaşaması kaçınılmazdır çünkü mobbing mağduru işçi artık yatay mobbingi destekleyen işveren ve yönetimiyle de mücadelede etmek durumundadır. Mobbing mağduru işçi zamanla işe karşı yabancılaşır, ilgisizleşir ve mobbing süreci işçinin işten ayrılmasıyla son bulur.

Fonksiyonel Mobbing Nedir?

Fonksiyonel mobbing; yatay mobbing ile aynı anlama gelmektedir. Aralarında fonksiyonel ilişki bulunan kimseler arasında söz konusu olan psikolojik şiddet türüdür.

Düşey Mobbing Nedir?

İşyerinde işveren veya yönetimin işçi ya da işçilere uyguladığı mobbing türüdür. İşyerinde düşey mobbing günümüzde en çok karşılaşılan mobbing türüdür. Düşey mobbing ’e özellikle otoriter işverenlerin ya da yönetimlerin olduğu işyerlerinde sık rastlanmaktadır. İşyerlerinde işveren ya da yönetimlerin mobbing uygulama sebepleri; işçi ve işveren arasındaki kişisel ilişkilerin bozulması, inanç, din ve siyasi görüş farklılıklarının önyargılara dönüşmesi, işyerinde başarılı ve yetkin işçinin ileride işverenlik konusunda kendisine rakip olabileceği düşüncesi veya başarısız ve performansı düşük işçinin yıldırılarak işten kendi isteğiyle ayrılmasını sağlamak olabilir. İşyerlerinde düşey mobbing ile işçinin dayanma gücünü yitirmesi için disiplin yöntemleri ve güç kullanılması yaygın olarak görülmektedir.

Düşey Mobbing Nasıl Uygulanmaktadır?

Düşey mobbing muhtelif birçok nedenden dolayı işveren ya da yönetim tarafından doğrudan mağdura yönelik agresif ve cezalandırıcı davranış ve yöntemler gerçekleştirilerek işçinin pasifize edilmesi sağlanır.

Dikey Mobbing Nedir?

İşçi veya işçilerin işveren ya da yönetime uyguladığı mobbing türüdür. Bu türde bir mobbing eylemine işyerlerinde çok nadir olsa da rastlanmaktadır. Dikey mobbing ’de genellikle çalışan işçiler kümelenerek birlik olup işveren ya da yönetimine psikolojik taciz ve şiddet uygulamaktadır. İşçiler işveren ya da yönetimin otoritesini tanımaz hale gelir.Mobbing uygulayan işçi ya da işçiler işveren veya yöneticiyi dışlamak için; iş ile ilgili talimatları uygulamaz veya daha kısa sürede yapılabilecek işleri uzun sürede yapma eğiliminde olurlar. İşçiler daimi olarak yöneticinin aldığı kararları sorgular ve işverenin hatasını arayıp yöneticinin herhangi bir hatasını bulduklarında sözlü taciz yoluna giderek yöneticiyi pasifize etme yoluna giderler. İşyerinde bu türde bir mobbingin mevcut olmasının bazı nedenleri olabilir. Bu nedenler şunlar olabilir:

  • Eski yönetici ile işçiler arasında güçlü bağlılık duygusu ve sevgi,
  • Yönetici ile işçiler arasındaki kişisel ilişkilerin bozulması,
  • Yeni yöneticinin liyakatinin iş pozisyonuna uygun olmadığının düşünülmesi,
  • İşçilerin yönetici ile rekabet ederek yerini almaya çalışması gibi nedenler mevcut olabilir.

Hiyerarşik Mobbing Nedir?

Hiyerarşik mobbing terimi dikey mobbing’i açıklamak için kullanılmaktadır. Hiyerarşik mobbing, üstten aşağıya doğru örgütlenen işyeri organizasyonlarında amirlerin astlarına uyguladığı mobbing türüdür.

Bu Makalemizde sırasıyla;

Sözlük anlamıyla mobbing nedir, mob ne demek, hukuki anlamda mobbing nedir, mobbing türleri nedir, yatay mobbing nedir, fonksiyonel mobbing nedir, düşey mobbing nedir, düşey mobbing nasıl uygulanmaktadır, dikey mobbing nedir ve hiyerarşik mobbing nedir konu alanları sizlerle paylaşılmıştır. Keyifli okumalar dileriz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir