Site icon Hukuk Blogu

Tarh Ne Demek? 2023

Tarh Ne Demek?

Tarh ne demek sorusunun yanıtı Vergi Hukukunun ilgi alanına girmektedir. Tarh özetle VUK md.20 kapsamında vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden Vergi Dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muamelelerdir.


Vergi Tarh Ne Demek?

Vergi tarh ne demek yukarıda açıkladığımız üzere vergi tarh VUK md.20 çerçevesinde tespit içeren idari bir işlemdir.


Verginin Tarhı Nedir?

Verginin tarhı idari bir işlemdir. Verginin tarhı işlemi bir idari işlem olarak yürütülmesi zorunlu işlem niteliğindedir. Tek yanlı bir muameledir. Vergi Tarhı işlemi ile aynı manaya gelmektedir.


Tarh Nedir?

Tarh nedir sorusunu yanıtlayabilmek için Vergi Hukuku hakkında teknik bilgi ve detayları bilmek gerekir. Tarh idarece yapılan tek yanlı bir işlemdir.

Tarh işleminin amacı, anayasaya uygun olarak kamu giderlerini finanse etmek bir başka deyişle kamu yararıdır.

İdari işlemler, kendilerinden önce var olan ve nesnel hukuk kurallarınca belirlenmiş bulunan bir sebebe dayanmak zorundadır. Bu anlamda, bir idari işlemin sebebi, o idari işlemden önce gelen, idareyi o işlemi yapmaya sevk eden ve nesnel hukuk kurallarınca belirlenmiş bir etkendir. İdari işlemin yapılabilmesi için, kamu yararının gerçekleşmesine elverişli ve yeterli bir nedenin varlığı yeterlidir.

Tarh işlemi de kamu yararının gerçekleşmesine elverişli ve yeterli bir nedenin varlığını oluşturmaktadır.


Tarh Yöntemleri

Vergi Usul Kanunu 4 Tarhiyat Yöntemi Belirlemiştir. Bunlar;


1)Beyannameye Dayanan Tarh Nedir?

Beyannameye dayanan tarh VUK md. 25 çerçevesinde vergi kanunlarına göre beyan üzerinden alınan vergiler “Tahakkuk Fişi” ile tarh ve tahakkuk ettirilirler.

Bu esasa göre vergi dairesince beyannamenin alınması üzerine bir tahakkuk fişi düzenlenir ve bunun bir nüshası mükellefe veyahut beyannameyi mükellef namına Vergi Dairesine tevdi edilene verilir. Bu suretle vergi tahakkuk etmiş olur. Tahakkuk fişinin vergi mükellefine verilen nüshası aynı zamanda beyannamenin makbuzu yerine geçer.

Tahakkuk Fişinde Aşağıdaki Bilgiler Bulunur:


2)İkmalen Tarh Nedir?

İkmalen Tarh, VUK md. 29 çerçevesinde her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilmesidir. İkmalen Vergi Tarhı da denilmektedir.


3)Resen Tarh Nedir?

Resen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarıyla belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır. İnceleme raporunda VUK md. 30 kapsamına göre belirlenen matrah farkı resen takdir olunmuş sayılır.

Aşağıdaki durumlardan herhangi birinin bulunması halinde, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilir.

  1. Vergi beyannamesi kanuni süresi geçtiği halde verilmemişse,
  2. Vergi beyannamesi kanuni veya ek süreler içinde verilmekle beraber beyannamede vergi matrahına ilişkin bilgiler gösterilmemiş bulunursa,
  3. Bu kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış ya da tasdik ettirilmemiş olursa veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmezse,

4.Defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tespitine imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmazsa,

5…

  1. Tutulması zorunlu olan defterlerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair delil bulunursa,

  1. Bu kanunun mükerrer 227 inci maddesi uyarınca 3569 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarına imzalattırma mecburiyeti getirilen beyanname ve ekleri imzalattırılmazsa veya tasdik kapsamına alınan konularda yeminli mali müşavir tasdik raporu zamanında ibraz edilmezse,

Yukarıda 2 nci bentte yazılı halin vukuunda mükellefe, Takdir Komisyonu tarafından 15 günden az olmamak üzere bir mühlet verilerek vergi matrahına ilişkin bilgileri vermeye ve kanuni defterlerini ibraz etmeye davet olunur. Bu davet üzerine mükellef istenilen bilgileri verir ve kanuni defterlerini ibraz ederse, defter ve vesikalar ihticaca salih bulunmak şartıyla, mükellefe takdir olunacak matrah defter ve vesikaları kayıtlarına göre tespit olunacak miktardan fazla olamaz.

Vergi beyannamesi kanuni süresi geçtikten sonra vermiş olanlara bu beyannamede gösterdikleri matrah üzerinden re’sen gerekli tarhiyat yapılır ve bu beyannameler re’sen takdir için Takdir Komisyonuna sevk edilmez. Ancak, vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler için bu hüküm uygulanmaz.

Yukarıdaki bentlerin hükümlerine göre resen vergi tarhını gerektiren bir sebep yanında ikmalen vergi tarhını da lüzumlu kılan bir durum mevcut ise re’sen takdir sonucu beklenmeksizin gerekli ikmal tarhiyatı yapılır. Re’sen takdir sırasında ikmal tarhiyatına mesnet olan matrah farkı nazara alınmışsa vergi tarhı sırasında önceden tarh edilmiş olan vergi indirilir.


4)Verginin İdarece Tarhı

İkmalen ve resen vergi tarhı dışında kalan hallerde, mükelleflerin verginin tarhı için vergi kanunları ile muayyen zamanlarda müracaat etmemeleri veya aynı kanunlarla kendilerine tahmil edilen mecburiyetleri yerine getirmemeleri sebebiyle zamanında tarh edilemeyen verginin kanunen belli matrahlar üzerinden idarece tarh edilmesidir.(VUK Mükerrer Madde 30)

Bu takdirde vergi, 131 inci madde mucibince tanzim edilen yoklama fişine müsteniden tarh olunur.

Tarh olunan vergilerle cezalarına ilişkin ihbarnameler bir taraftan mükellefin bilinen adresine posta ile yollanır; diğer taraftan mükellefin adını, soyadını , hesap numarasını, işini, adresini tarh edilen verginin ve kesilen cezanın miktar ve cinsini gösterir bir ilan Vergi Dairesinin ilan koymaya mahsusu mahalline asılır.

İlanın asılması keyfiyeti ve tarihi tutanakla tespit olunur.

Verginin tahakkuku ve cezanın kesinleşmesi için geçmesi gereken Vergi Mahkemesinde dava açma süresi ; mükellefin bilinen adresinde tebligat yapıldığı hallerde tebliğ tarihinden, aksi halde tutanakla tespit olunan ilan tarihinden başlar.


5)Tarh Zamanaşımı

Tarh Zamanaşımı, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak 5 yıl içinde VUK md.114 uyarınca tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar.

Şu kadar ki, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması, zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı mezkur komisyonun kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam eder. Ancak işlemeyen süre her hal ve takdirde 1 yıldan fazla olamaz.

Şarta bağlı istisna veya muafiyet uygulamaları sonucu kısmen ya da tamamen alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, istisna veya muafiyet şartlarının ihlal edildiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlar.

Damga vergisine tabi olup vergi ve cezası zamanaşımına uğrayan evrakın hükmünden tarh zamanaşımı süresi dolduktan sonra faydalanıldığı takdirde mezkur evraka ait vergi alacağı yeniden doğar.

Bir diğer zamanaşımını durduran neden ise VUK md.15 gereği mücbir sebeplerdir.

Tarh zamanaşımının kesilmesi ile ilgili VUK herhangi bir genel kural içermez. VUK md.374’de vergi cezalarında tebliğ ile ilgili zamanaşımının kesileceği kuralı vardır. Ancak Tarh Zamanaşımı Süresinin yeniden işlemeye başlaması gibi bir sonuç yaratmaz çünkü zamanaşımının kesilmesinden sonra vergi tahakkuk aşamasına girer.


6)Tarh Zamanaşımı Süresi

Tarh Zamanaşımı Süresi verginin doğduğu takvim yılının takip eden yılın başından başlangıç süresi baz alınarak 5 sene içerisinde tarh ve vergi mükellefine tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrayacaktır.


7)Tarh İşlemi Nedir?

Tarh işleminin hukuki niteliği olarak tek taraflı bir idari işlem olduğunu ifade edebiliriz. Tarh İşlemi Vergi Dairesi tarafından yapılır. Tarh işlemi yürütülmesi idarece zorunlu bir işlemdir.


8)Tarh Ve Tebliğ Edilen Bir Verginin Ödenecek Safhaya Gelmesi

VUK md. 22 ‘de yer aldığı üzere Tarh ve Tebliğ edilen bir verginin ödenecek safhaya gelmesi başka bir deyişle özetle verginin tahakkuk etmesidir. Bu aşamadan sonra artık vergi mükellefi kimse vergiyi doğrudan ödeyebilecek vergisel duruma gelir.

Exit mobile version